Naast het herstellen van gangbare horloge tot een bepaalde leeftijd repareer, reviseer ik ook zogenaamde vintage horloges en zakhorloges. Volgens een gangbare definitie zijn dat horloges van een jaar of 25 of ouder en met een plastic glas. (geen mineraal of saffier glas).
zakhorloges zijn vaak 100 jaar of ouder. En wat het lastiger maakt is dat er daardoor vaak veel niet of lastig te herstellen slijtage inzit. Ook zijn ze misschien al 15 – 20 keer in onderhoud geweest, soms heel kundig, soms door een, netjes gezegd, een enthousiaste stagiaire met alle gevolgen van dien.
Dit zijn vaak vintage horloges of zakhorloges met een speciale waarde, soms in geld maar vaker ook met een emotionele waarde bijvoorbeeld gekocht van mijn eerste salaris 30 jaar geleden, van mijn overleden vader.
Daar dat dit oudere horloges of zakhorloges zijn is het verkrijgen van reserve onderdelen erg moeilijk en soms gewoon onmogelijk. Ik heb een redelijke voorraad oude onderdelen, maar toch grijp je ook vaak mis. Het zijn toch vaak dezelfde onderdelen die versleten zijn. Hier kan ik met enige regelmaat een beroep doen op mijn collega’s via het spare parts exchange program dat we in Nederland hebben, waar we als beroepsgroep elkaar proberen te helpen met die schaarse onderdelen.
Soms lukt dat ook niet en zal ik proberen een “donor” horloge te vinden en dan maar hopen je dat het onderdeel dat je zoekt in de donor nog wel bruikbaar of op te knappen is.
Het lastige is dat je vaak pas na volledige demontage weet wat er aan schort en er gedaan moet worden. Voor een aantal vintage horloges en redelijk vaak bij zakhorloges in slechte staat kom ik dan met u, de klant, overeen dat bij geen succes, ik de helft van de tijd die ik erin gestoken heb in rekening mag brengen.
Het reviseren van deze oude vintage horloges en zakhorloge is echt een andere tak in de horlogemakerij. Het betekend dat je uitgesleten lagers moet vervangen door bv een koperen busje dat je zelf op maat maakt. Dit lijkt eenvoudig totdat je de maten weet, een diameter van 1 mm, een gaatje van 0,4 mm en precies op de juiste plaats plaatsen in het uurwerk met een maximale positiefout van 2/100 mm (5 keer minder dan de dikte van een haar).
Als het tapje/asje van de het tandwiel versleten is in een modern horloge, plaat je een nieuw rad. In een vintage heb je vaak die luxe niet en zit er niets anders op dan de slijtage weg te slijpen, opnieuw te polijsten en daar het asje nu dunner is geworden ook het lager te vervangen. Ook hier is de maatvoering weer de uitdaging. Een tapje op een ankerrad is 0,13 mm dik. Dat breekt heel snel af als je niet de ervaring hebt.
Glazen is weer een ander probleem. De oude glazen zijn vaak niet meer leverbaar, of geel verkleurd of door de loop der tijd bros geworden. Dan rest er geen andere optie een moderner plastic glas te zoeken en dit aan te passen. Vaak lukt dit redelijk. Hierbij gebruik ik ook vaak de diensten van Bastick & van Druten – Horlogeglas.nl.
Ik zal bij deze oudjes de kast nooit 100% strak maken, een vintage heeft altijd iets van sporen van gebruik, een deukje hier, een krasje daar. Dit is juist de charme en het zou heel jammer zijn als dat in een polijst beurt zou verdwijnen. Ik overleg altijd met u voordat ik aan zo iets begin zodat we precies weten wat te verwachten is.
Bekijk ook eens de speciale vintage horloges: Glycine watch.